Fistül nedir? belirtileri, nedenleri ve tedavisi
Fistül genellikle bir anal apse sonucu oluşur. Anal apse, anüsten cerahat boşaltan enfekte bir yaradır. Zamanında tedavi edilmezse, apse çevre dokuları tahrip ederek fistül kanalına yol açar.
Anal Fistül nedir?
“Fistül nedir” anüs çevresi ile bağırsak sonu arasında gelişebilen bir tünel olarak adlandırılan anal fistül, günlük yaşamınızı önemli ölçüde bozabilir, rutin aktivitelerimizi etkileyebilecek rahatsızlık ve ağrıya neden olur.
Anal Fistül nedenleri nelerdir?
Anal fistüller, basit bir iç açıklığı daha karmaşık bir dış açıklığa bağlayan kanallardır. Fistül kanalı, makatı çevreleyen dokuları yavaşça yiyen enfeksiyonun bir sonucudur. En yaygın nedeni perianal apse olsa da Crohn hastalığı gibi diğer nadir tetikleyiciler de vardır:
- Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları
- Anüsü etkileyen cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
- Tüberküloz
- Kanser veya radyasyon terapisi için anüs veya pelvik bölgede önceki cerrahiler veya travmalar
- Actinomycosis veya hidradenitis suppurativa gibi apselere yol açan nadir bakteriyel enfeksiyonlar
Anal Fistül belirtileri nelerdir?
Fistüllerin belirtilerini anlamak, erken teşhis ve tedavi için hayati öneme sahiptir. Yaygın belirtiler şunları içerir:
- Anüs etrafında ağrı ve şişlik
- Etken bölgede kızarıklık
- Kan veya dışkı olabilen sıvı akıntısı
- İdrar yaparken ateş ve rahatsızlık
- Dışkı kontrolünde zorluk
Görsel olarak, fistüller anüs yakınındaki ciltte delikler şeklinde görünür ve akıntı oluştururlar.
Anal Fistül Teşhisi nasıl konur?
Herhangi bir tıbbi durumda olduğu gibi, fistülün doğru teşhisi etkili tedavi için önemlidir. Teşhis süreci genellikle sağlık uzmanlarının cilt üzerinde açıklıkları aradığı bir fiziksel muayene ile başlar. Bunu takiben, anestezi altında bir anoskop veya proktoskop kullanılarak yapılan bir iç muayene izleyebilir.
MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme) gibi görüntüleme teknikleri, fistül yolunun haritalandırılmasında önemli bir rol oynar. Bu, fistülün tedavi için sınıflandırılmasına ve karmaşıklığının belirlenmesine yardımcı olur. Bazı durumlarda, bir kamera ve ultrason probuyla yapılan endoskopik bir ultrason (EUS), MRI yerine kullanılabilir. Başka bir teşhis yöntemi ise fistülogramdır, bu yöntemde fistüle boya enjekte edilir ve yolun görüntülenmesi için X-ray çekilir.
Anal fistüllerin belirtilerini tanımak ve nasıl oluştuğunu anlamak, bu durumu yönetmede önemli adımlardır. Hızlı bir şekilde tıbbi yardım aramak, hastalar için erken teşhis ve tedaviye yol açabilir ve sonuçları önemli ölçüde iyileştirebilir.
anal fistül çeşitleri
Anal fistüller, sfinkter kaslarına olan konumlarına göre kategorize edilir. Sfinkter kasları, anüsün açılıp kapanmasını kontrol eden kaslardır. Bir fistülün spesifik olarak sınıflandırılması, uygun tedavi stratejisinin belirlenmesi için önemlidir. İşte başlıca tipleri:
- İntersfinkterik Fistül: Bu tür, iç ve dış sfinkter kasları arasında oluşur veya iç sfinkterden geçerek anal kanala açılır.
- Transsfinkterik Fistül: İç ve dış sfinkter arasında oluşan bu tür, her iki sfinkteri de geçerek kalçaların dış tarafında açılır.
- Suprasfinkterik Fistül: Anal sfinkter kompleksinin üzerinde başlayarak puborektalis kasının arasından yukarı doğru ilerler ve daha sonra sfinkterin dışına inerek cilde ulaşır.
- Ekstrasfinkterik Fistül: Bu tür, rektum veya sigmoid kolondan başlar ve sfinkter kaslarını tamamen bypass ederek anüse yakın bir yere açılır.
- Yüzeyel Fistül: Diğer tiplere göre daha basittir, cilt yüzeyinden hemen altına doğru direkt bir bağlantıya sahiptir, derin yapıları içermemektedir.
Her bir tip, cerrahi planlama için önem taşır ve yanlış şekilde tanımlanmaları durumunda inkontinans gibi olası komplikasyonları etkileyebilir. Uzmanlar, tedaviye geçmeden önce bu fistülleri doğru bir şekilde haritalandırmak için görüntüleme tekniklerini kullanır ve bu durumu yönetmede daha yüksek başarı oranları sağlar.
Anal Fistül İçin Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Anal fistüllerin tedavisinde, mevcut seçenekleri anlamak önemlidir. Doğru yaklaşım, fistülün türü, şiddeti ve hastanın genel sağlığı gibi faktörlere bağlıdır.
Anal Fistül: Ameliyatlı Tedavi Yöntemleri
Cerrahi Tedaviler:
- Fistülotomi
Bu, basit ve açık bir şekilde ilerleyen fistüller için en yaygın cerrahi müdahaledir. Cerrah, fistül kanalını açar ve iyileşmeyi teşvik etmek için içeriğini temizler.
- Seton Yerleştirme
Seton, fistülü açık tutan ve zamanla drene olmasını sağlayan bir lastiktir. Genellikle karmaşık veya tekrarlayan fistüllerde kullanılır.
- İlerletme Flebi İşlemi
Bu cerrahi yöntem, rektal veya anal dokudan bir flep oluşturarak fistülün iç açıklığını kaplamayı içerir.
- LIFT İşlemi (İntersfinkterik Fistül Traktının Ligasyonu)
Anüs sfinkter kasının küçük bir bölümünün kesilerek fistüle erişilip çıkarılmasını içeren daha yeni bir tekniktir.
Anal Fistül: Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri
Cerrahi Olmayan Tedaviler:
- Antibiyotikler
Enfeksiyonun tedavisinde kullanılır, ancak tek başına bir fistülü iyileştirmezler.
- Fibrin Yapıştırıcı Enjeksiyonu
Bir yapıştırıcı, cerrahi olmadan fistül traktına enjekte edilerek onun kapatılması umulur.
- Biyoprotez Takma
Bu işlem, fistül kanalına biyoprotez tıkacı yerleştirilerek yapılır, bu tıkaç doku büyümesi için bir iskele görevi görür ve iyileşmeyi teşvik eder.
4.Fistül Kanalını Lazerle Kapatma Tekniği
Bu minimal invaziv işlem, fistül kanalını kapatmak için lazer enerjisi kullanır ve içeriden iyileşmesine olanak sağlar.
Fistülün tipi ve şiddeti ile hastanın genel sağlığı gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak tedavi seçeneği belirlenir. En uygun yaklaşımı belirlemek için proktoloji doktoru tarafından detaylı bir değerlendirme gereklidir.
Basit fistüller genellikle fistülotomi gibi basit işlemlere iyi yanıt verir. Karmaşık vakalar, aşamalı cerrahiler veya LIFT veya ilerletme flebi gibi gelişmiş teknikleri gerektirebilir. Cerrahi komplikasyon riski daha yüksek olanlarda veya sfinkter korunması önemli olduğunda cerrahi olmayan tedaviler düşünülebilir. Tedavi seçimi, enfeksiyon tekrarı veya bağırsak kontrolünü kaybetmesi sonucu istemsiz dışkı kaçırma durumu gibi potansiyel riskler göz önünde bulundurularak karar verilimelidir.
Ameliyat sonrası iyileşme sürecini yönetmek ve tedavi sonrası riskleri azaltmak da anal fistül için kapsamlı bir bakımın önemli bileşenleridir.
Fistüllerde İyileşmeyi yönetmek ve nüks riskini azaltmak İçin neler yapılmalıdır?
Ameliyat sonrası bakım, anal fistül ameliyatından sonra iyileşmeniz için önemlidir. Amaç, uygun doku yenilenmesini teşvik etmek ve nüks riskini önlemektir. İyileşme sürecinde odaklanmanız gereken temel noktalar şunlardır:
- Ağrı Yönetimi
Talimat edildiği şekilde reçeteli ağrı kesicileri kullanın. Bu sadece size rahatlık sağlamakla kalmaz, aynı zamanda yürüme gibi iyileşme için gerekli aktivitelere katılmanıza da olanak tanır.
- Yara Bakımı
Enfeksiyonu önlemek için ameliyat bölgesini temiz tutun. Doktorunuzun yaraya nasıl bakmanız gerektiği konusundaki talimatlarını izleyin, bu düzenli pansuman değişikliklerini veya oturma banyolarını içerebilir.
- Beslenme Düzenlemeleri
Lif alımını artırın ve yeterli miktarda su için. Yüksek lifli yiyecekler ve yeterli sıvılar, kabızlığı önlemeye yardımcı olabilir, bağırsak hareketleri sırasında zorlanmayı azaltır.
- Aktivite Düzeyi
Yavaşça aktivitelere geri dönün. Doktorunuz size onay verene kadar ağır egzersizlerden kaçının, ancak dolaşımı iyileştirmek için hafif yürüyüşlere katılın.
- Kontrol Randevuları
Tüm planlanmış kontrollere katılın. Doktorunuz iyileşme sürecinizi takip edecek ve herhangi bir komplikasyon belirtisini erken fark edecektir.
- Sağlık Uzmanını Bilgilendirme
Enfeksiyon belirtileri veya artan ağrı, ateş veya ameliyat bölgesinden anormal akıntı gibi herhangi bir anormal belirti durumunda hemen doktorunuza bildirin.
Bu ameliyat sonrası bakım yönergelerine uyarak, daha kolay bir iyileşme sürecini destekleyebilir ve gelecekte başka bir fistül oluşum riskini azaltabilirsiniz.
Fistüllerde Erken Teşhis ve Tedavinin Önemi
Anal fistülün erken teşhis edilmesi ve tedavi edilmesinin önemi yeterince vurgulanamaz. Hızlı bir şekilde harekete geçmek, anal fistülü olan bireylerin görünümünü önemli ölçüde iyileştirebilir. İşte erken harekete geçmenin nedenleri:
- Hızlı Rahatlama
Erken tedavi, ağrılı semptomları hızla hafifletebilir, rahatsızlığı azaltabilir ve ilerideki komplikasyonları önleyebilir.
- Basitleştirilmiş İşlemler
İlk aşamada tespit edilen bir fistül, daha az invaziv yöntemlerle tedavi edilebilir ve daha hızlı bir iyileşme ve daha az ameliyat sonrası komplikasyon sunabilir.
- Daha Düşük Nüks Oranları
Zamanında ele alındığında, tedavi sonrası fistül nüks riski azalır. Bu özellikle karmaşık veya kronik vakalarda önemlidir.
- Komplikasyonların Önlenmesi
Tedavinin geciktirilmesi, enfeksiyon yayılması, apse oluşumu veya uzun süreli kronik vakalarda kanser riski gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Sürekli anal ağrı, anormal akıntı veya şişlik gibi belirtiler fark ettiğinizde mümkün olan en kısa sürede yardım aramak, daha kolay bir tedavi sürecine yol açabilir. Eğer bir anal fistül şüphesi varsa, gecikmeden bir sağlık uzmanına danışın. Erken teşhis ve müdahale, iyileşme sürecinizde ve yaşam kalitenizde önemli bir fark yaratabilir.
sonuç
Bir fistülün ne olduğunu, semptomlarını, nedenlerini ve mevcut tedavileri anlamak, bu ağrılı ve sıkıntılı durumu ele almanızı sağlar. İşaretleri erken tanımak ve uzman tıbbi yardım aramak, prognozu önemli ölçüde iyileştirebilir.
- Fistülünüzün karmaşıklığına ve sizin benzersiz durumunuza göre cerrahi veya cerrahi olmayan yaklaşımlardan seçim yapabilirsiniz.
- Unutmayın, proaktif yönetim ve ameliyat sonrası bakım, nüks riskini azaltmak ve hızlı bir iyileşme sağlamak açısından önemlidir.
- Anorektal sağlığınızdaki değişikliklere karşı bilgili olun, dikkatli olun ve şüphe duyduğunuzda her zaman sağlık uzmanlarıyla danışın. Özellikle, anorektal fistül tedavisinde cerrahi seçenekler oldukça yaygındır. Fistülün konumu ve ciddiyetine bağlı olarak, bir drenaj sistemi yerleştirilebilir veya fistül tamamen kapatılabilir. Cerrahi olmayan tedaviler arasında ise ilaç tedavisi ve biyolojik ajanlar bulunur. Bu tedavi yöntemleri, hastanın durumuna göre belirlenir ve uzman hekim tarafından yönlendirilir.
- Fistül tedavisinin yanı sıra, yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir. Beslenme alışkanlıklarınızı gözden geçirmek, kabızlık gibi sorunları önlemek için lifli gıdalar tüketmek ve hijyene dikkat etmek gibi adımlar atabilirsiniz.
- Sonuç olarak, anorektal fistül tedavisi karmaşık bir süreç olabilir. Ancak doğru yaklaşım ve uygun bakım ile prognoz iyileştirilebilir. Uzman hekiminizin önerilerini takip etmek ve düzenli kontroller yapmak, sağlığınızı en iyi şekilde korumanıza yardımcı olacaktır.
anal Fistül sık sorulan sorular SSS
Fistül tedavisi ameliyatla yapılır. Ameliyat, iyileşmeyen tünelin ortadan kaldırılmasını içerir.
Fistül teşhisi genellikle basit bir muayene ile konulabilir. Akıntının olmadığı dönemlerde veya fistül deliğinin iç kısımda olduğu durumlarda, bazı görüntüleme testleri gerekebilir.
Fistülün yaygınlığını, yolunu, içeride abse olup olmadığını veya başka bir hastalık sebebiyle olup olmadığını belirlemek için MR ve kolonoskopi gibi görüntüleme tetkikleri yapılabilir.
Eğer basit bir fistül varsa ve altta yatan başka bir hastalık düşünülmüyorsa, kolonoskopi gerekli olmayabilir. Ancak tekrarlayan fistül veya başka bir hastalık endişesi varsa, kolonoskopi yararlı olabilir.
Her fistül hastası için MR çekmek zorunlu değildir. Ancak tekrarlayan fistüllerde veya derin abse şüphesi olduğunda, MR çektirmek faydalı olabilir.
Makat çevresinde benzer belirtilere neden olan başka hastalıklar, özellikle basur (hemoroid), sıkça görülür. Bu nedenle, şikayetlerle ilgili doğru teşhisi koymak için muayene ve tetkikler gereklidir.
Ameliyat yapılmadığı takdirde hastalık devam eder, akıntılar ve cilt tahrişleri ilerler. Nadiren, uzun süre tedavi almayan fistüller kanserleşebilir.